Trường dược ở Mỹ có 3 kiểu chương trình khác nhau. Bằng duy nhất hiện nay được công nhận là dược sĩ là Doctor of Pharmacy, hay viết tắt là PharmD. (bạn được để kí hiệu này vào sau tên mình cho oách như là Ngọc Bích, PharmD.)

0 đến 6 (đọc là zero-to-six)

Đây là cách ngắn nhất, nhưng đòi hỏi quyết định chính xác, quyết tâm cao, và tinh thần vững vàng. Vì một khi đã vào mà quyết định đổi ngành thì thường mất thời gian, phải chuyển sang trường khác có ngành phù hợp, hoặc là tín chỉ đã học không chuyển qua ngành mới được. Cái lợi của những chương trình 0-6 là thường không phải thi PCAT mà được lên thẳng nếu điểm trung bình đạt tiêu chuẩn. Nhưng có rất ít những trường dược có mô hình này nên khi lựa chọn có thể phải phụ thuộc vào địa lý, đa số các trường có chương trình này nằm ở bờ Đông nước Mỹ (East Coast).

2 + 4 (đọc là two-plus-four)

Có rất nhiều trường theo dạng này. 2 năm đầu sinh viên học đại cương. Sau 2 năm có thể được lên thẳng, hoặc phải thi PCAT- Pharmacy College Admission Test (giống như thi MCAT- Medical College Admission Test để vào trường y), rồi mới được học tiếp. Điều cần chú ý là nhiều trường 2+4 nhận rất nhiều sinh viên đầu vào, nhưng sau 2 năm mục tiêu là phải loại ra được một số nhất định để sĩ số sinh viên trong mỗi lớp không quá đông. Trong khi trường 0-6 thì quan tâm sinh viên nhiều hơn vì đầu vào khắt khe nên không muốn mọi người rớt lại.

4 + 4 (đọc là four-plus-four)

Đường này đi là lâu nhất. 4 năm đầu bạn học cử nhân có thể ngành gì cũng được miễn có đủ các lớp pre-requisites như là sinh, hóa, v.v. (mỗi trường có thể có requirement khác nhau). Đa số những người đi hướng này là vì khi học cử nhân chưa biết mình thích làm gì sau này. Đến khi gần tốt nghiệp hay tốt nghiệp rồi thì mởi quyết định theo đuổi ngành dược.Hoặc là sau khi đi làm vài năm thì muốn chuyển ngành sang dược sĩ. Cũng có thể là vì trường dược bạn muốn vào học dược chỉ chấp nhận người đã có bằng cử nhân nên tốn thời gian lâu hơn. Học xong mất 8 năm, nếu đi tu nghiệp nữa thì hết 10 năm, gần bằng thời gian học làm bác sĩ. Tuy nhiên, đa số các trường dược top ở Mỹ đều là 4+4, phải có bằng cử nhân mới được vào học.

Ngoài các chương trình cơ bản như trên, một số trường có thể có chương trình khác ngắn hơn 1 năm, hoặc là 2 năm cuối đi thực hành (Advanced Pharmacy Practice Education hay APPE) thay vì 1 năm, v.v. Những gì mình nêu trên để giúp mọi người hình dung sơ về các hình thức phổ biến.

Nhìn chung các mô hình

Dù là mô hình nào đi nữa, thì những năm đầu đều học đại cương những môn sinh học (biology), hóa học (chemistry), vật lý (physics), hóa hữu cơ (organic chemistry), vi sinh học (microbiology) v.v.. 4 năm cuối thì sẽ đi sâu vào cơ chế hoạt động của thuốc (pharmacology & medicinal chemistry), bệnh lý và cách chữa trị (therapeutics), cách bào chế thuốc thành những dạng khác nhau (pharmaceutics). Ngoài ra còn có những lớp cần thiết như là làm thế nào để khuyên bệnh nhân uống thuốc đúng cách và hiệu quả (counseling). Trong lớp này, trường mướn người ngoài vào làm diễn viên để mình counsel trong khi mình được/bị quay phim cho giáo sư chấm (rất là run!) và những lớp thực hành đo huyết áp, tiêm vaccine, v.v.

Ngoài ra còn phải học thêm ngành y tế hoạt động ra sao ở Mỹ so với các nước khác (health systems), và học luật về y dược (để khi đi làm tránh bị vào tù). Nói thế tưởng là hơi quá, nhưng đôi khi đúng là như vậy. Dược sĩ làm ở nhà thuốc hay bệnh viện phải có bảo hiểm phòng khi mắc lỗi dẫn đến nguy hại cho bệnh nhân, hay tệ hơn là tử vong. Dược sĩ bác sĩ ở đây cũng bị kiện lung tung.

Mọi người lưu ý là dù học chương trình nào, hay tốt nghiệp trường nào, một khi mình đã có bằng PharmD thì ít ai phân biệt là bạn có tốt nghiệp trường ranking cao hay không. Ngoại trừ 1 số trường nổi tiếng như University of North Carolina hay University of California- San Francisco, mọi người cho là bạn đã đủ kiến thức để làm dược sĩ dù tốt nghiệp ở đâu ra đi chăng nữa. Tuy nhiên, vào trường tốt cũng có cái lợi là cho bản thân mỗi người. Giáo sư có kinh nghiệm hơn, đi thực tập có nhiều nơi tốt hơn, và cơ sở vật chất cũng đầy đủ hơn. Nhưng điều quan trọng nhất là bạn phải thích ngôi trường mình sẽ vào, ngành mình sẽ học, và thực sự có đam mê giúp đỡ mọi người.

Và hơn nữa, không bao giờ là quá muộn để quyết định đi học. So với dược sĩ tốt nghiệp cùng năm, mình thuộc lớp trẻ tuổi nhất. Vì có không ít người sau khi đi làm vài năm (có cả giáo viên, luật sư, kĩ sư) thì mới nộp đơn đi học trường dược. Bài học ở đây là nếu đã đam mê, không bao giờ là muộn.

Source Feature image

Nếu có câu hỏi gì, mọi người cứ comment phía dưới hoặc Like và post trên Facebook Page của trang để mình trả lời hoặc sẽ viết một blog khác đầy đủ hơn nếu vấn đề được nhiều người quan tâm.

-Ngọc Bích, PharmD, RPh