Hãy tìm một công việc mà bạn yêu, bạn sẽ không phải đi làm một ngày nào trong đời~ Khổng Tử

Khoảnh khắc mình tìm được công việc yêu thích là ở co-op thứ 3 ở công ty dược AstraZeneca Việt Nam. Đây lần đầu tiên mình được tiếp xúc với thế giới pharmaceutical companies và từ đó càng quyết tâm theo đuổi cho đến bây giờ. 

Trust your gut- Lắng nghe trực giác của mình 

Hè năm thứ tư trong trường dược, còn một co-op cuối mình phải chọn. Ước mơ của mình khi vào trường là được du học một học kì ở châu Âu và hoàn tất các lớp Business để hoàn thành Minor in Business Administration. Mình nộp đơn, đăng kí vào một trường ở Pháp để học trong vòng 1 học kì và được nhận. Chỉ còn 3 tháng nữa là chuẩn bị nhập học, tự dưng mình có cảm giác không yên lòng, dù là kế hoạch đã lên từ 3 năm trước. Ngay thời điểm đó, trường dược có tổ chức một buổi giao lưu với những professionals đang làm trong công ty dược để sinh viên có thể học hỏi kinh nghiệm. Giữa buổi giao lưu, mình hỏi một câu hỏi đã thay đổi con đường trước mắt.

Ngay hôm đó, mình gửi CV cho vài anh bạn ở Việt Nam quen khi tình nguyện với VietAbroader hỏi xem anh có quen ai cần intern trong công ty dược không. Một tuần sau, một chị bạn anh email lại với lời mời interview với sếp của chị. Tuần sau nữa mình interview qua điện thoại và được offer internship 4 tháng ở Việt Nam. Anh sếp bảo là cũng không định nhận intern, nhưng vì có quỹ và nhân dịp thấy resume của mình nên muốn phỏng vấn và nhận luôn. Trở lại vấn đề mình từng nhắc đến, nếu bạn đã có ý định làm gì đó, thì cứ đi tìm. Người ta không tìm mình thì mình tìm người ta. Hỏi hết mọi người quen, gửi CV đi khắp nơi, biết đâu sẽ có cơ hội không ngờ. Công ty đôi khi có dư một số tiền mà không biết làm gì, hay đến cuối năm thì phải xài cho hết tiền trong quỹ chứ không được mang qua năm mới. Bạn không bao giờ biết được có may mắn nào đang chờ mình đâu.

Câu hỏi đã thay đổi quyết định của mình là gì?

“Khi chị nhìn vào CV của sinh viên học PharmD, giữa một bạn có Minor degree in Business Administration và kinh nghiệm đi làm trong một công ty dược thì chị đánh giá kinh nghiệm nào cao hơn khi tìm việc làm?”

Tất nhiên là chị sẽ hướng về bạn có kinh nghiệm thực tiễn hơn. Có nhiều thứ em sẽ không thể nào hình dung được trong lớp học và chỉ có thế giới thực tế mới giúp em rèn luyện các kĩ năng đó.

Môi trường làm việc ở Việt Nam

Khi ở AstraZeneca, mình phụ trách project để chuyển visual aid mà sales rep dùng để nói chuyện với bác sĩ từ dạng giấy sang iPad. Project dài bốn tháng hơn, trị giá hơn 100,000USD, bao gồm tìm vendor, contract với vendor, lên ý tưởng, lên lịch và deadline cho từng nhóm và sản phẩm, trao đổi thông tin với các anh chị để mọi người cùng biết, báo cáo với sếp tiến độ công trình, sắp xếp training cho sales rep. Ngoài những công việc chính, mỗi ngày mình đều check xem các nhóm làm đến đâu, gọi điện nói chuyện trực tiếp với vendor, v.v Vì phải trở lại trường học nên mình phải đi trước khi project hoàn thành 100%. Nhưng cũng vui vì được các anh chị báo là project được giải Project of The Year năm đó.

Ở Việt Nam nhiều dược sĩ đi làm cho các công ty dược ở vị trí marketing và trình dược viên (sales representative). Đây là điều rất khác ở Mỹ khiến mình ngạc nhiên. Ở Mỹ, marketing thường nhiều MBA và những người có business background. Sales rep có thể có bằng cử nhân từ nhiều ngành khác nhau, vào công ty và được đào tạo thành trình dược viên. Còn PharmD thường làm trong Medical Affairs, có mảng giống như sales rep cũng làm trên thị trường (field-based) gọi là Medical Science Liaison (MSL), cũng đi gặp bác sĩ nhưng được bàn về nhiều thông tin ngoài hơn, và không có doanh số phải đạt như sales.

Có nhiều điểm mình nhận thấy khác với môi trường làm việc ở Mỹ như là nhịp sống chậm hơn. Ở Mỹ làm quần quật từ 8 giờ sáng đến 6 giờ chiều là mọi người kéo nhau về nhà cái rẹt vì ai cũng phải đón con, đi chợ, nấu ăn. Ăn trưa vội vã ở bàn làm việc hay meeting cả giờ ăn, uống nhanh cốc cà phê. Cảm giác không bao giờ có đủ giờ trong một ngày để làm xong việc. Còn Sài Gòn sao thấy nhịp sống chậm rãi đáng yêu quá. Trưa được nghỉ 1 tiếng rưỡi (ở đây mà thế mọi người hết hồn), mọi người rủ nhau đi ăn trưa đối diện công ty. 5 giờ chiều thì chưa ai muốn về, vì kẹt xe và còn phải kêu bánh mì que đến ăn vặt. Các anh chị làm chung ở trong công ty ở Việt Nam rất trẻ và dễ gần, lúc nào cũng dễ thương vì mình nhỏ nhất. Ngày đầu tiên vào sếp bảo công ty mình đã trẻ, tuổi trung bình chỉ 29 thôi. Từ khi em vào là kéo trung bình xuống còn thấp hơn..

Networking như chăm sóc một khu vườn 

Ngoài việc không gì thay thế được kinh nghiệm thực tiễn, mình cũng muốn chia sẻ với mọi người là networking không phải chỉ một ngày một đêm. Network của bạn như một khu vườn, mỗi mối quan hệ cần được chăm sóc vun vén. Kết quả mình nhận lại được có thể mất vài năm mới thấy. Mình quen và làm việc chung với anh bạn đó từ năm 2009, mình vẫn giữ liên lạc và thỉnh thoảng mang đồ giúp anh từ Mỹ về. Đến 2 năm sau mình mới có việc cần anh giúp đỡ, và anh rất thoải mái và hết lòng.

—

Nói là tìm được công việc yêu thích, nhưng 4 tháng làm việc xong mình vẫn rất mơ hồ với nhiều thắc mắc. Mình đã dành thời gian trong 3 năm học còn lại để tìm hiểu về pharmaceutical industry để đến khi tốt nghiệp mới biết chính xác được mình muốn vào bộ phận nào, cơ hội tương lai có những gì, làm sao đủ tiêu chuẩn nộp đơn. Nhưng suy cho cùng, bài học lớn nhất của mình là sau những lần đi làm, gặp may mắn được nhiều người tốt giúp đỡ, mình nhận ra rằng đường đời nhiều bất ngờ, bạn cứ đi, cứ sống, và cứ làm hết mình rồi sẽ tìm được lối!

Nếu các bạn có câu hỏi cho mình sau khi nghiên cứu thông tin thì nên cụ thể để mình trả lời được chính xác qua comment dưới hoặc Facebook Page của trang. Nếu có đăng lại bài, xin vui lòng dẫn nguồn tên mình và địa chỉ của trang. Cảm ơn mọi người đã theo dõi!

-Ngọc Bích, PharmD, RPh 

---

• Dược sinh thực tập (Phần 1): IPPE và APPE là gì?
• Dược sinh thực tập (Phần 2)- Làm sao tìm việc khi không có kinh nghiệm?
• Dược sinh thực tập (Phần 3)- Đừng ngồi chờ sung rụng & Bệnh nhân là thượng đế