Vì đã tuyên bố hùng hồn về New Year Resolutions của mình năm nay, và để tránh trường hợp mình chỉ ngồi “dạy đời” các bạn về việc học tiếng Anh, mình muốn chia sẻ quá trình học tiếng Pháp hiện nay của mình, cũng như những kinh nghiệm khi học tiếng Anh căn bản mà mình đang sử dụng lại. Một lí do nữa là chia sẽ giúp mình có thêm động lực, vì các bạn sẽ “hold me accountable”, nghĩa là mình đã tuyên bố với người khác sẽ nỗ lực, thì mình không rút lại được 😀

Thật ra mình đã học tiếng Pháp vài năm khi còn học cấp 3 ở Mỹ. Nhưng nói thật thì nhiều trường học ở Mỹ dạy tiếng nước ngoài không được tốt lắm, học như cưỡi ngựa xem hoa thôi. Và sau cấp 3 thì mình không theo nữa nên quên rất là nhiều. Những thứ mình còn nhớ là những từ vựng và ngữ pháp mà mình ngồi viết đi viết lại đến khi thuộc lòng. Vì vậy các bạn còn trẻ còn khoẻ nên học nhiều vô, chứ càng lớn tuổi càng nhiều phân tâm đãng trí.

Style học của mình khá là mọt sách, mình cần phải có khuôn khổ, thời gian, thời lượng, và mục tiêu từng chặng đường cụ thể. Vì vậy các bạn đọc chia sẻ của mình nên cân nhắc xem style của bản thân như thế nào để áp dụng chứ không phải ai cũng học giống ai.

Có giáo trình và phải đầu tư thời gian

Vì là mọt sách, nên mình cần phải có giáo trình bài bản đàng hoàng, chứ không thể học lung tung trên mạng được. Giáo trình mình đang theo là Living Language: French- Complete Edition. Các bạn có thể đã nghe nói về Rosetta Stone, đó là một giáo trình tốt, nhiều người mình biết khen nó rất nhiều. Nhưng cái bất lợi là nó rất đắt, đến mấy trăm đô. Vì thế nên alternative của mình là Living Language, có đi kèm CD, chỉ khoảng $40-50 trên Amazon. Một bộ có đi kèm 3 quyển sách với level khác nhau- Beginner, Intermediate, và Advanced. Mình đã sơ bộ qua hết cuốn Beginner, giống như ôn lại căn bản để đàm thoại sơ sài nhất. Hiện nay mình đang bắt đầu cuốn Intermediate.

Để có thêm quyết tâm, hãy vạch ra kế hoạch khi nào là giờ học, mỗi chương học bao lâu, khi nào thì hết cả quyển sách. Như hiện nay, mình tính đến tháng 5 sẽ học xong cuốn Intermediate này. Đến lúc đó báo cáo cho mọi người biết nhé.

Hỗi đó học tiếng Anh, bộ sách mình thích nhất là English Grammar của tác giả Betty Schrampfer Azar. Ngữ pháp trong đó dạy rất dễ hiểu, kèm theo nhiều bài tập giúp bạn rèn luyện. Bộ sách này mình nhớ có 3 cuốn, màu đỏ, màu xanh dương, và màu đen và ngữ pháp khó lên từ từ. Khi học đội tuyển Anh lớp 9, mình đã kiên trì mần hết cả 3 cuốn và thấy kiến thức rất lên tay. Đấy là hơn 10 năm trước rồi, bây giờ có thể sách đã có ấn bản khác nhé.

Kĩ năng nghe nói

Như mọi người biết, đọc viết và ngữ pháp là những thứ ta có thể tự học dễ nhất. Còn nghe nói thì phải dùng nhiều chiêu trợ giúp. Hiện nay mỗi tuần mình đi học một lớp đàm thoại buổi tối 2 tiếng, mục đích chính là để nghe cho quen. Nhiều từ tưởng biết, đến khi nghe cô giáo xổ một tràng mặt ngơ ngác như vịt nghe sấm. Một cái lợi nữa là bạn có người sửa cho phát âm, vì có nhiều từ ngữ phải nhìn miệng mới biết chính xác pronunciation. Nhưng nếu chỉ đi học thêm 1 buổi rồi về để đó mình sẽ chẳng đi đến đâu. Vì vậy cột mốc của mình là mỗi tuần học xong một Lesson trong sách, rồi vào lớp hi vọng có tiến bộ hơn trong khi làm bài tập.

Một cách học nghe khác là mua sách luyện nghe và làm bài tập đi kèm. Bạn phải nghe đi nghe lại, ráp từ ngữ với phát âm, đến khi nào có thể hiểu và làm bài tập được thì thôi. Rèn luyện nghe thế này có thể sẽ giúp bạn trong việc luyện thi TOEFL nữa.

Total immersion

Ngoài việc học theo sách, một cách rất tốt nữa là biến những thứ chung quanh bạn thành môi trường để luyện tập.

• Mình chuyển Facebook sang tiếng Pháp, và xem phim có phụ đề tiếng Pháp để từ từ học từ vựng.
• Thay vì dùng từ điển Việt Anh, bạn nên chuyển sang dùng từ điển Anh-Anh. Vì từ từ, bạn sẽ phải tập suy nghĩ và đặt câu hẳn bằng tiếng Anh, chứ không phải đặt câu bằng tiếng Việt rồi mới ngồi dịch lại. Như vậy sẽ rất khó tiến bộ. Ban đầu biết ít thì dùng ít, chứ đừng đặt câu bằng tiếng Việt dài loằng ngoằng rồi dịch sai.
• Hãy tập viết email hay đoạn văn ngắn bằng tiếng bạn đang học, để sử dụng vốn kiến thức đã có sẵn, đồng thời giúp nhớ nhanh và lâu hơn. Nếu có một người bạn pen pal, họ sẽ giúp bạn sửa những chỗ chưa đúng, rồi từ từ bạn sẽ hết ngại khi phải sử dụng ngôn ngữ mới này.

Khi mới qua Mỹ, cách học tiếng Anh hữu hiệu nhất của mình là xem phim truyền hình có Closed Caption. Khi xem TV hay stream online, bạn sẽ thấy có nút ghi chữ CC. Nếu bật lên thì bạn sẽ vừa nghe vừa ráp chữ, không những học cách phát âm, mà còn cả ngữ pháp, lẫn văn nói của người bản xứ.

Một điểm đặc trưng nữa là văn hoá và “humor” của người bản địa. Theo mình quan sát những năm ở đây, thì người Mỹ khá là sarcastic. Tính hài hước của họ thường bao gồm mỉa mai châm biếm vui. Nhờ xem phim truyền hình mà mình học được nhiều thứ, để khi nói chuyện có thể tung hứng và hoà nhập. Khi mới qua giao lưu văn hoá, ngày nào đi học về 3 giờ chiều mình cũng xem Full House có caption. Khoảng 3 tháng sau thì từ lúc nào không biết, mình chỉ nghe và hiểu thôi chứ không cần đọc caption nữa. Một số show khác dễ nghe và đặc trưng humor của Mỹ bạn có thể tham khảo là Friends (TV series iconic của thập niên 90), How I Met Your Mother (rất nổi trong những năm 2000-2010), Scrubs. Còn sarcastic và dry humor hơn nữa thì có The Office, Parks & Recreation.

Other adult learning styles

So với những năm mười mấy tuổi bắt đầu học tiếng Anh, mình nhận thấy cách học của bản thân thay đổi khá nhiều. Mình bắt đầu quen với các kiểu học không cần sách, như là nghe theo đĩa khi chạy xe hơi, và luyện tập ngắn trên app trong điện thoại.

Duolingo là một app rất hữu dụng, dễ hiểu, khá là chính xác nếu bạn muốn practice 15 phút mỗi ngày khi đi xe buýt, nghỉ giải lao, hay chờ bố mẹ đến đón. Ngoài ra, những app giúp bạn “conjugate” (chia động từ), hay từ điển nhanh khá là hữu dụng trong thời đại số hiện nay.

---

Hi vọng những chia sẻ trên phần nào giúp các bạn có động lực và thêm kĩ năng học một ngôn ngữ mới. Nếu các bạn có câu hỏi thì comment dưới hoặc Facebook Page của trang. Nếu có đăng lại bài, xin vui lòng dẫn nguồn tên mình và địa chỉ của trang. Cảm ơn mọi người đã theo dõi!

-Hoàng Ngọc Bích, PharmD, RPh

Photo credit: Living Language, Rosetta Stone, CC logo, Full House, Duolingo, Duolingo Example