Disclaimer: Nội dung của blog này mang tính tham khảo, không thể thay thế việc đi bác sĩ cũng như được chữa trị theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bệnh Chlamydia là gì?

Chlamydia (chlamydia bacterial infection) là bệnh lây truyền qua đường tình dục- Sexually transmitted diseases (STDs) hay Sexually transmitted infections (STIs)- khá phổ biến. Bệnh được gây ra bởi vi khuẩn Chlamydia trachomatis, là bệnh STD do vi khuẩn phổ biến nhất ở Mỹ. Năm 2015 ở Mỹ, báo cáo cho biết khoảng 1.5 triệu người bị nhiễm, nhưng con số thật có thể lên đến 2.86 triệu người.

Bệnh này phổ biến có thể lây nhiễm cho cả nam lẫn nữ. Bệnh có thể gây ra tổn thương vĩnh viễn, nghiêm trọng đến hệ sinh sản của phụ nữ, khiến họ khó hoặc không thể mang thai về sau. Chlamydia cũng có thể gây ra hiện tượng thai ngoài tử cung (mang thai ngoài dạ con) có thể gây tử vong tiềm ẩn.

Bệnh Chlamydia lây truyền bằng cách nào? Làm sao để tránh?

Bạn có thể bị nhiễm chlamydia khi quan hệ tình dục qua âm đạo, hậu môn, hay bằng miệng với người nhiễm chlamydia. Nếu người quan hệ tình dục với bạn là nam giới, bạn vẫn có thể bị nhiễm bệnh ngay cả khi họ không xuất tinh. Nếu bạn đã từng bị nhiễm và được điều trị trước đây, bạn vẫn có thể bị nhiễm lại nếu quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm chlamydia (reinfection). Nếu đang mang thai, phụ nữ có thể truyền chlamydia sang em bé trong khi sinh. Tránh lây nhiễm bằng những cách sau:

• Không quan hệ tình dục
• Duy trì mối quan hệ với một người lâu dài với người đã được xét nghiệm và có kết quả kiểm tra âm tính với bệnh lây qua đường tình dục.
• Sử dụng bao cao su latex và đê nha khoa đúng cách mỗi khi quan hệ tình dục

Làm sao biết mình có nguy cơ bị lây nhiễm chlamydia hay không?

Bất kì ai quan hệ tình dục cũng có thể bị lây nhiễm nếu quan hệ không an toàn (unprotected sex). Tuy nhiên, thanh niên có nguy cơ lây nhiễm cao hơn, do các hành vi và nhân tố sinh học phổ biến trong thanh niên (bao gồm risk-taking behaviors). Người đồng tính nam, lưỡng tính, và nam giới khác có QHTD với đàn ông cũng có nguy cơ lây nhiễm qua đường miệng và hậu môn.

Hãy nói chuyện cởi mở và trung thực với bác sĩ, hay ở Mỹ bạn có thể đi khám ở nurse practitioner, bác sĩ trong trường đại học và hỏi xem bạn có nên đi xét nghiệm chlamydia hoặc các bệnh STIs khác hay không. Nếu là phụ nữ 25 tuổi trở xuống có quan hệ tình dục (sexually active), bạn nên tiến hành xét nghiệm hàng năm. Người đồng tính nam, lưỡng tính, và nam giới khác có QHTD với đàn ông cũng như phụ nữ mang thai đều nên xét nghiệm chlamydia.

Làm sao biết mình đã bị nhiễm?

Hầu hết những người nhiễm đều không có triệu chứng. Nếu có triệu chứng, chúng có thể chỉ xuất hiện vài tuần sau khi QHTD với người bị nhiễm bệnh. Ngay cả khi không có triệu chứng, chlamydia vẫn có thể gây tổn thương đến hệ sinh sản của bạn.

Triệu chứng thường gặp ở phụ nữ:

• Dịch tiết âm đạo bất thường
• Cảm giác nóng rát khi tiểu tiện

Triệu chứng ở nam giới:

• Dịch tiết từ dương vật
• Cảm giác nóng rát khi tiểu tiện
• Đau và sưng ở một trong hai tinh hoàn (ít gặp)

Cả nam lẫn nữ cũng có thể bị nhiễm chlamydia trong trực tràng, khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn có xuất tinh bên trong hay lây lan qua vị trí bị lây nhiễm khác (như âm đạo). Mặc dù các dạng lây nhiễm này không gây ra triệu chứng, chúng có thể gây ra đau trực tràng, tiết dịch, chảy máu. Hãy đến bác sĩ kiểm tra nếu phát hiện thấy có triệu chứng nào kể trên hay bất thường như đau, tiết dịch có mùi, cảm giác nóng rát khi tiểu tiện, hoặc ra máu giữa các chu kỳ kinh nguyệt.

Bác sĩ thử và chẩn đoán bệnh cho bạn bằng cách nào?

Bằng cách xét nghiệm mẫu nước tiểu hoặc sử dụng gạc bông để lấy mẫu từ âm đạo để xét nghiệm. Gạc bông giống cây tăm bông lớn, bạn quệt vào bên trong âm đạo, không đau, và bỏ vào hộp để được gửi đến phòng lab.

Hậu quả của việc không điều trị

Tổn thương ban đầu do vi khuẩn gây ra thường không được chú ý, nhưng có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Ở nữ, chlamydia không được điều trị có thể lan tới tử cung và ống dẫn trứng (ống mang trứng đã thụ tinh từ buồng trứng vào tử cung), gây bệnh viêm vùng chậu (pelvic inflammatory disease hay PID). PID thường không có triệu chứng, một số người có thể bị đau bụng và đau vùng chậu. Ngay cả khi không có biểu hiện ban đầu, PID có thể gây ra tổn thương vĩnh viễn đến hệ sinh sản (reproductive system) và dẫn đến đau vùng chậu lâu dài, mất khả năng mang thai, mang thai ngoài tử cung, và gây tử vong tiềm ẩn.

Nam giới hiếm gặp các vấn đề sức khoẻ liên quan đến chlamydia, hiếm dẫn đến vô sinh. Tuy nhiên, sự nhiễm trùng đôi khi lan sang ống dẫn tinh từ tinh hoàn, gây ra đau và sốt (epididymitis) hay nhiễm trùng đường tiểu (urethritis). Chlamydia nếu không được điều trị có thể làm tăng nguy cơ nhiễm hoặc lây truyền HIV, virus gây bệnh AIDS cho cả nam lẫn nữ.

Đối với người mang thai, chlamydia ảnh hưởng đến thai nhi ra sao?

Người mẹ có thể truyền bệnh cho em bé trong khi sinh. Điều này có thể gây ra nhiễm trùng mắt hoặc viêm phổi ở trẻ sơ sinh. Nhiễm chlamydia cũng có thể tăng khả năng sinh non. Nếu đang mang thai, người mẹ nên đi xét nghiệm trong lần thăm khám thai đầu tiên. Xét nghiệm và điều trị là cách tốt nhất để ngăn ngừa các vấn đề về sức khoẻ.

Chlamydia được chữa trị như thế nào?

Bác sĩ sẽ cho bạn thuốc kháng sinh. KHÔNG PHẢI LOẠI NÀO CŨNG CHỮA ĐƯỢC CHLAMYDIA. Mình la làng như vậy là vì người Việt Nam uống thuốc tràn lan, tự mua kháng sinh uống dẫn đến nhiều hậu quả cực kì nghiêm trọng. 

Theo guideline năm 2015, thuốc được Center for Disease Control & Prevention khuyên dùng có hai loại, một là Azithromycin uống một lần duy nhất và hai là Doxycycline ngày hai lần trong vòng 7 ngày. KHÔNG ĐƯỢC TỰ MUA THUỐC VỀ UỐNG. Kháng sinh không phải là thuốc hiền, đều có tác dụng phụ riêng. Mỗi người tuỳ cơ địa, dị ứng, hay các bệnh khác mà bác sĩ sẽ chọn loại này so với loại khác. Hơn nữa, bác sĩ cũng sẽ biết là trong vùng bạn ở có loại vi khuẩn kháng với thuốc này hay thuốc kia để kê đơn chính xác.

Người bệnh nên tránh quan hệ tình dục trong vòng 7 ngày từ khi dứt thuốc để tránh lây nhiễm. Bạn phải uống hết tất cả thuốc được cho! Không được thấy đỡ đỡ rồi bỏ, vì sẽ dẫn đến vi khuẩn kháng kháng sinh (antibiotic resistance bacteria), sẽ có lúc bệnh cần thuốc sẽ không thuốc nào có tác dụng!

Chlamydia có thể được chữa khỏi hay không?

Có. Nếu được điều trị thích hợp và dứt hẳn. Bạn phải dùng đúng cách và dứt điểm những thuốc mà bác sĩ cho để chữa khỏi bệnh này. Khi dùng đúng hướng dẫn, thuốc sẽ ngăn lây nhiễm và giảm khả năng mắc các biến chứng về sau. Không nên dùng chung thuốc điều trị với bất kì ai. Tuy nhiên, thuốc chỉ chữa khỏi vi khuẩn, còn những tổn thương vĩnh viễn vi khuẩn đã gây ra với cơ quan sinh dục sẽ không để hồi phục được. Vì vậy việc cẩn trọng trong chẩn đoán và chữa trị là vô cùng cần thiết để tránh bị vô sinh.

Nên nhớ, việc bị lây nhiễm lại là khá phổ biến. Bạn nên đi xét nghiệm lại khoảng 3 tháng sau khi điều trị, ngay cả khi người QHTD với bạn cũng đã được điều trị.

Tài liệu tiếng Việt: Tờ rơi Chlamydia- Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ

---

Nếu các bạn có câu hỏi thì comment dưới hoặc Facebook Page của trang. Nếu có đăng lại bài, xin vui lòng dẫn nguồn tên mình và địa chỉ của trang. Cảm ơn mọi người đã theo dõi!

-Ngọc Bích, PharmD, RPh 

Sources: Featured image, Chlamydia- CDC Fact Sheet, Chlamydia trachomatis, Chlamydia treatment guidelines, AVERTing HIV & AIDS, Mayo Clinic