Disclaimer: Nội dung của blog này mang tính tham khảo, không thể thay thế việc đi bác sĩ cũng như được chữa trị theo hướng dẫn của bác sĩ.

Mụn giộp sinh dục là gì?

Mụn giộp sinh dục là bệnh lây truyền qua đường tình dục- Sexually transmitted diseases (STDs) hay Sexually transmitted infections (STIs) do hai loại vi rút gây ra: herpes simplex loại 1 và herpes simplex loại 2 (HSV1 và HSV 2). Mụn ở cơ quan sinh dục gọi là genital herpes, mụn ở miệng gọi là oral herpes hay tên thông dụng “cold sores”.

Mụn giộp sinh dục là bệnh thường thấy ở Hoa Kỳ. Tại Hoa Kỳ, MỘT TRONG SÁU người thuộc độ tuổi 14-49 bị mụn giộp sinh dục.

Mụn giộp sinh dục lây truyền bằng cách nào? Làm sao để tránh?

Bạn có thể bị nhiễm mụn giộp khi quan hệ tình dục qua miệng, âm đạo hoặc hậu môn với người bệnh. Chất dịch ở vết lở mụn giộp có chứa vi rút, và nếu tiếp xúc với chất dịch đó thì có thể nhiễm bệnh. Bạn cũng có thể mắc mụn giộp từ người bạn tình bị bệnh nhưng không lộ rõ mụn lở hoặc không biết mình đã nhiễm trùng, vì vi rút có thể truyền qua da và lây lan sang (các) bạn tình của bạn. Có thể bảo vệ bản thân và phòng tránh mụn giộp bằng cách:

• Không quan hệ tình dục
• Duy trì mối quan hệ với một người lâu dài với người đã được xét nghiệm và có kết quả kiểm tra âm tính với bệnh lây qua đường tình dục.
• Sử dụng bao cao su latex và đê nha khoa đúng cách mỗi khi quan hệ tình dục. Tuy nhiên, triệu chứng mụn giộp có thể xuất hiện ở vùng sinh dục đã được bao cao su latex che phủ (ở cả nam và nữ). Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể bộc phát tại khu vực chưa được bao cao su che phủ, vì vậy bao cao su chưa phải là biện pháp bảo vệ trọn vẹn chống lại mụn giộp.

Làm sao biết mình đã bị nhiễm?

Ða số những người bị mụn giộp đều không có triệu chứng, hoặc triệu chứng rất nhẹ. Bạn có thể không nhận thấy các triệu chứng nhẹ hoặc lầm lẫn với tình trạng khác ở da như mụt nhọt hay lông quặm. Và do đó, hầu hết những người nhiễm mụn giộp đều không biết mình bị bệnh.

Chỗ lở mụn giộp sinh dục thường xuất hiện dưới dạng một hay nhiều mụn giộp ở trên hoặc xung quanh bộ phận sinh dục, trực tràng hay miệng. Mụn giộp vỡ ra, để lại những vết lở khá đau, và có thể nhiều tuần sau đó mới lành hẳn. Ðôi khi các triệu chứng này được gọi là “tình trạng bộc phát”. Trong lần bộc phát đầu tiên, bệnh nhân cũng có thể có những triệu chứng giống cảm cúm, chẳng hạn như sốt, đau nhức cơ thể, hoặc sưng hạch.

Mụn giộp sinh dục thường có cơn bộc phát lặp lại, nhất là trong năm đầu tiên sau khi nhiễm bệnh. Các cơn bộc phát lặp lại thường ngắn hơn và ít trầm trọng hơn so với lần đầu. Bệnh có thể tiềm ẩn trong cơ thể suốt phần đời còn lại của bạn, nhưng số lần bộc phát có xu hướng giảm dần qua nhiều năm.

Bạn nên để bác sĩ kiểm tra nếu phát hiện thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hoặc nếu người bạn tình của bạn mắc STD hay có triệu chứng mắc một STD, chẳng hạn như đau bất thường, dịch tiết nặng mùi, cảm giác nóng rát khi tiểu tiện, hoặc với riêng phụ nữ là ra máu giữa các chu kỳ kinh nguyệt.

Bác sĩ thử và chẩn đoán bệnh cho bạn bằng cách nào?

Thường thì bác sĩ chỉ cần xem xét triệu chứng là có thể chẩn đoán được bệnh mụn giộp sinh dục. Họ cũng có thể lấy mẫu từ mụn lở để xét nghiệm. Hãy nói chuyện cởi mở và trung thực với bác sĩ, hay ở Mỹ bạn có thể đi khám ở nurse practitioner, bác sĩ trong trường đại học và hỏi xem bạn có nên đi xét nghiệm herpes hoặc các bệnh STIs khác hay không.

Hậu quả của việc không điều trị

Mụn giộp có thể gây ra nhiều vết lở rất đau ở vùng sinh dục, và có thể càng trầm trọng hơn ở những người có hệ miễn dịch bị ức chế (immunocompromised). Nếu chạm phải chỗ mụn lở hoặc chất dịch từ vết lở thì có thể truyền mụn giộp sang bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như mắt. Ðừng chạm vào chỗ lở hay chất dịch để khỏi lây lan mụn giộp sang những bộ phận khác của cơ thể. Nếu lỡ chạm vào vết lở hoặc chất dịch thì lập tức rửa tay thật kỹ để khỏi lây bệnh.

Một vài người bị mụn giộp sinh dục cũng lo ngại về ảnh hưởng của bệnh đối với tình trạng sức khỏe tổng quát, đời sống tình dục và các mối quan hệ. Tốt nhất là bạn nên hỏi bác sĩ về những bận tâm đó, và điều cũng quan trọng không kém là phải nhìn nhận rằng, tuy không thể chữa khỏi mụn giộp nhưng có thể kiểm soát bệnh. Kết quả chẩn đoán mụn giộp sinh dục có thể ảnh hưởng đến cảm nhận của bạn về các mối quan hệ tình dục hiện tại hay trong tương lai, nhưng điều quan trọng là phải hiểu cách bàn luận với bạn tình về STD.

Đối với người mang thai, mụn giộp sinh dục ảnh hưởng đến thai nhi ra sao?

Nếu bạn có thai và bị mụn giộp sinh dục thì càng cần phải được chăm sóc tiền sản. Bạn cần báo cho bác sĩ biết nếu từng có triệu chứng, đã phơi nhiễm hoặc có kết quả chẩn đoán. Ðôi khi bệnh mụn giộp sinh dục cũng làm cho bị sẩy thai, và dễ sinh con thiếu tháng. Nhiễm mụn giộp có thể truyền từ người mẹ sang em bé sắp ra đời và gây nhiễm trùng có nguy cơ tử vong (mụn giộp ở trẻ mới sinh). Ðiều quan trọng là phải tránh để bị nhiễm mụn giộp trong thai kỳ.

Nếu bạn đang mang thai và bị mụn giộp sinh dục thì có thể nên dùng thuốc trị mụn giộp vào cuối thai kỳ để giảm thiểu nguy cơ xuất hiện bất cứ triệu chứng nào, và tránh truyền bệnh cho con. Bác sĩ phải thận trọng khám các triệu chứng của bạn trong quá trình sinh nở. Nếu phát hiện sản phụ bị mụn giộp lúc lâm bồn thì thường sẽ áp dụng cách sinh mổ.

Mụn giộp sinh dục được chữa trị như thế nào?

Không có cách chữa khỏi mụn giộp. Nhưng vẫn có thuốc phòng ngừa hoặc thu ngắn thời gian bộc phát. Có thể dùng một trong những thuốc trị mụn giộp này hàng ngày, nhờ vậy sẽ khó truyền bệnh sang bạn tình. Vì mụn giộp do virus gây ra nên dùng thuốc kháng sinh không có tác dụng! Và thuốc kháng virus hiện có chỉ đủ để ức chế chứ không thể nào loại bỏ hết virus.

Có thể quan hệ tình dục không nếu bị mụn giộp?

Nếu bạn bị mụn giộp thì phải cho bạn tình biết cùng với nguy cơ liên quan. Nếu sử dụng bao cao su thì có thể giúp giảm bớt nguy cơ này, nhưng sẽ không hoàn toàn loại bỏ được rủi ro. Không bị mụn lở hay những triệu chứng mụn giộp khác thì cũng có thể giảm bớt nguy cơ, nhưng cũng chưa là giải pháp trọn vẹn. Ngay cả khi bạn không có bất cứ triệu chứng nào thì vẫn có thể lây bệnh cho người bạn tình.

Có mối liên quan gì giữa mụn giộp sinh dục và HIV?

Mụn giộp sinh dục có thể gây ra mụn lở hoặc vết hở trên da hoặc niêm mạc miệng, âm đạo và trực tràng. Mụn lở ở vùng sinh dục sẽ rất dễ chảy máu. Khi vết lở tiếp xúc với miệng, âm đạo hoặc trực tràng trong lúc quan hệ tình dục thì làm tăng nguy cơ lây lan hay nhiễm HIV nếu bạn hoặc người bạn tình đã nhiễm HIV.

Tài liệu tiếng Việt: Tờ rơi Herpes- Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ

---

Nếu các bạn có câu hỏi thì comment dưới hoặc Facebook Page của trang. Nếu có đăng lại bài, xin vui lòng dẫn nguồn tên mình và địa chỉ của trang. Cảm ơn mọi người đã theo dõi!

-Ngọc Bích, PharmD, RPh 

Sources: Featured image, Herpes virus, Herpes- CDC Fact Sheet, Medication, Mayo Clinic