Tìm việc làm (job search/job application) là một quá trình khó khăn

Đó là sự thật đối với đa số những bạn sinh viên ra trường đi tìm việc làm một mình, không làm cho công ty gia đình, hay bố mẹ có quen biết rộng. Quá trình này bắt đầu từ lúc bạn vào đại học, không phải khi sắp ra trường. Thời gian đi học là lúc tìm hiểu bản thân thích gì, giỏi gì, tạo dựng nhiều mối quan hệ và tích luỹ kiến thức kinh nghiệm trên resume. Tìm việc làm bao gồm nhiều hi vọng, hứng khởi, nỗ lực và kiên nhẫn, kèm theo thất vọng. Có rất nhiều yếu tố không nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta như công ty thị trường lúc lên lúc xuống, nhà tuyển dụng tính tình thế nào, tìm kiếm nhân viên đặc điểm ra sao, và trên hết là may mắn. Vì vậy, những yếu tố nào nằm trong tầm tay của mình thì ta phải nắm lấy và làm cho thật hoàn hảo, bắt đầu bằng resume.

Từ khi đi làm và nhận thực tập sinh dược, mình có sở thích giúp các bạn sửa resume/CV. Một phần là vì thích làm cô giáo :), nhưng phần lớn là vì mình đã nhận được sự giúp đỡ của nhiều người đi trước review CV của mình trong thời gian đi học và tìm việc làm. Đã có một số bạn nhờ review qua blog và mình rất thích tính cách mạnh dạn đó, phải lăn xả dày dạn như vậy thì mới dễ thành công. Tuy nhiên, vì không có thời gian review cho tất cả mọi người, nên mình giới thiệu một số điểm trọng yếu khi viết resume/CV để mọi người cùng tham khảo. Dù là sinh viên năm nhất, sắp tốt nghiệp, hay đã đi làm, mình nghĩ ai cũng có thể thấy những lời khuyên dưới đây là bổ ích.

CV khác với resume

Trước nhất, mình muốn mọi người hiểu rõ cách phân biệt resume và CV. Trong ngành dược ở đây, khi đi tìm việc làm mọi người dùng Curriculum Vitae (CV). Những ngành khác như business, finance, accounting có thể hay dùng resume hơn. Resume khoảng 2 trang là maximum, nhiều nhà tuyển dụng yêu cầu chỉ gói gọn trong 1 trang. Luật bất thành văn là mỗi 10 năm đi làm thì đáng 1 trang resume. 

CV thường dài và chi tiết hơn resume. CV của một sinh viên dược ở đây có thể dài đến 4-8 trang vì có những IPPE và APPE rotations, nghiên cứu, thực tập, v.v (xem bài liên quan ở các blog sau). Mình không đồng tình với cách viết càng dài càng tốt của nhiều người, nên theo mình 8 trang hơi thừa. CV của mình chỉ 4 trang thôi, in 2 mặt đủ 2 tờ giấy. Lí do CV của ngành dược dài như vậy là để bao gồm các môi trường thực tập khác nhau (rotations), các poster, publication, presentation mà sinh viên đã soạn và thuyết trình, cũng như giải thưởng, thành tích, kĩ năng, việc làm thêm, v.v.

Bắt đầu từ đâu? 

Sườn bài- Outline

Khi bắt đầu viết, hãy nghĩ đến outline của resume/CV. Những gợi ý của mình nghiêng về mảng dược nhiều hơn nhé.

• Personal info: Tên, bằng cấp (như PharmD, MD, PhD), địa chỉ, thông tin liên lạc
• Optional: Một số người thích có một đoạn văn ngắn tóm tắt về bản thân/kinh nghiệm. Yếu tố này không bắt buộc, nhưng nếu có thì phải hay, chứ dở thì có khi còn mất điểm hơn. Bạn có thể tham khảo trên mạng xem những đoạn văn nào hay để học hỏi
• Education: Tiểu sử học hành, trường ĐH nào, bằng thạc sĩ/tiến sĩ. Nếu đã tốt nghiệp đại học thì không nên để high school (trong môi trường Mỹ, còn VN thì mình không biết)
• Experience: kinh nghiệm như internship/co-op/part-time job
• Research/Publications: Nếu trong trường, bạn có nghiên cứu với giáo sư, có xuất bản nghiên cứu khoa học thì nên để ở đây. Đây cũng là một yếu tố giúp bạn khác biệt vì không nhiều người có kinh nghiệm này
• Leadership experience/extracurricular activities/community service: Đây là phần mỗi người sẽ mỗi khác, dù là sinh viên trong cùng một trường. Và phần này nếu thú vị có thể giúp người ta để ý, hỏi câu hỏi về bạn và bạn có dịp bàn về bản thân ngoài ngữ cảnh công việc. Vì vậy dù không liên quan đến công việc, nhưng nếu bạn có thành tích hay hoạt động đáng kể, nổi trội thì nên cho vào. Ví dụ như vận động viên tennis, hay tình nguyện dạy cho trẻ em nghèo.
• Awards, Scholarships: Các giải thưởng đáng kể, học bổng

 

Design

Format: Ngoài outline, design của CV cũng là một yếu tố quan trọng. Nếu không muốn mạo hiểm take risk, bạn có thể chọn mẫu an toàn, miễn là nhìn sạch, gọn, chữ dễ đọc.

Font: Một trong những font chữ an toàn là Times New Roman, Cambria, và Arial, cỡ chữ khoảng 11 point. Nên dùng 1 font chữ cho nó uniform, không nên dùng quá 2 font chữ khác nhau. Bạn có thể tận dụng Bold để tiêu đề nổi bật hơn.

Như trong ví dụ này, mình dùng font Times New Roman, hơi nhỏ để có thể nhét hết thông tin vào 2 trang. Mình dùng 10.5 và 11 point. Thường khi viết essay có thể bạn dùng 12 point. Theo mình dùng cỡ này hơi to trong resume. Nhưng hãy cẩn thận đừng dùng quá nhỏ vì người đọc nếu lớn tuổi sẽ khó đọc và cảm giác khó chịu.

Màu sắc: Không nên dùng màu sắc, vì có thể hơi nhộn, và máy in mỗi nơi mỗi khác nên in ra có thể mất chữ, lem nhem khó đọc. Hơn nữa, nếu văn bản của bạn có màu thì có thể khi người ta in nó tự động dùng máy in màu, tốn tiền hơn, làm người ta khó chịu. Chỉ nên dùng màu đen hoặc xám đậm. Nếu muốn phân biệt tiêu đề này nọ, có thể dùng màu xám vì ít nguy hiểm khi in trên giấy trắng đen.

Canh ngay hàng (alignment): Nếu dùng Word, chắc chắn bạn có biết nó khó chịu như thế nào để canh hàng thẳng. Lời khuyên của mình là dùng hiệu ứng Table trong Word, mỗi phần (section) sẽ là một khung ngang, trong mỗi phần, nội dung và ngày tháng có thể là 2 khung dọc khác nhau. Ngăn cách giữa mỗi phần, bạn có thể dùng 1 khung ngang mảnh làm dải ngăn cách.

Đánh số trang và tên mình: bạn có thể dùng chức năng Header Footer để đánh số trang cho dễ theo dõi, và có thể ghi tên mình cạnh số trang để phòng khi giấy tờ lộn xộn, người ta có thể nhìn và biết ngay cái nào là của mình.

Dạo này thỉnh thoảng mình cũng gặp nhiều design sáng tạo hơn từ những người mạo hiểm hơn. Tuy nhiên, hãy chắc chắn và tự tin vào khả năng design của mình thì hãy làm. Chứ làm nửa vời (half-baked) thì không lợi mà chỉ có tác dụng ngược, vì người đọc quen design bình thường sẽ thấy khó chịu, nghĩ là bạn không có khả năng mà thích làm màu.

---

Trong phần sau, mình sẽ đề cập đến nội dung cụ thể trong resume/CV. Nếu các bạn có câu hỏi thì comment dưới hoặc Facebook Page của trang. Nếu có đăng lại bài, xin vui lòng dẫn nguồn tên mình và địa chỉ của trang. Cảm ơn mọi người đã theo dõi!

-Ngọc Bích, PharmD, RPh

Bài liên quan:

• Resume/CV (Phần 2): Nội dung, câu chữ, action words
• Resume/CV (Phần 3): Viết xong resume, tiếp theo làm gì?
• Phỏng vấn kiểu Mỹ (Phần 1)- Behavioral Interview & STAR technique
• Phỏng vấn kiểu Mỹ (Phần 2)- Nếu bị lạc trên hoang đảo, bạn sẽ mang theo thuốc gì?
• Phỏng vấn kiểu Mỹ (Phần 3)- Phone interviews, Thank you note, Bad experiences
• Trang phục phỏng vấn- Tuân thủ quy tắc nhưng vẫn tạo điểm nhấn riêng
• 5 điều quan trọng để phỏng vấn thành công

Photo credit: Writing